تشخیص زودهنگام بیماریها، یکی از هدفهای اصلی دستگاههای بهداشتی و سلامت است. این تشخیص بهموقع میتواند از آسیبهای بالقوهی بیماریها بکاهد. اهمیت این مسأله در دامپزشکی بهسبب تلفیق آن با هدفهای اقتصادی نیز چندین برابر میشود. بنابراین وجود یک رویکرد پیشبینیکننده ب چکیده کامل
تشخیص زودهنگام بیماریها، یکی از هدفهای اصلی دستگاههای بهداشتی و سلامت است. این تشخیص بهموقع میتواند از آسیبهای بالقوهی بیماریها بکاهد. اهمیت این مسأله در دامپزشکی بهسبب تلفیق آن با هدفهای اقتصادی نیز چندین برابر میشود. بنابراین وجود یک رویکرد پیشبینیکننده برای تشخیص زودهنگام بیماریها ضروری است. این رویکرد باید مبتنی بر شواهد بوده و از دقت بالایی برخوردار باشد. همچنین باید از نظر اقتصادی نیز صرفهی بالایی داشته باشد. هوش مصنوعی توانایی یک کامپیوتر یا ربات کنترلشده توسط کامپیوتر برای انجام کارهایی است که معمولاً توسط انسان انجام میشود و به هوش و تشخیص انسان نیاز دارد. ظهور تکنیکهای هوش مصنوعی و یادگیری ماشین در دنیای امروز، موجب بهبود عملکردهای موجود در سامانههای مراقبتی و بهداشتی شده است، بهطوری که با بهکارگیری این تکنولوژی، پیشرفت چشمگیری در رویههای پیشبینی رخداد و تشخیص بیماریها، مدیریت و بهداشت در سطح کلان و ... شده است. همچنین نوع بیماری قابل تشخیص، میتواند بسیار گسترده باشد و هرنوع بیماریای که دارای دادهی قابل پردازش با الگوریتمهای هوش مصنوعی باشد، میتواند توسط مدل آموزش دادهشده تشخیص داده شود، اما صحت تشخیص با توجه به شاخصهای بیماری و دادهی جمعآوریشده و مواردی مانند این متفاوت خواهد بود. در این مقاله به مهمترین کاربردهای هوش مصنوعی در دامپزشکی اشاره خواهد شد و بهطور کلی، این کاربردها در حوزههای گوناگونی مانند تشخیص بیماریهای شایع، تشخیص تفریقی، پیشبینی رخداد بیماریها، تکنیکهای تصویربرداری تشخیصی دامپزشکی، کلینیکال پاتولوژی دامپزشکی و ... مورد بررسی قرار خواهند گرفت. علاوه بر این به چالشهای موجود در این زمینه نیز اشاره خواهد شد. این مقاله مروری بر مطالعههای موجود در این زمینه است.
پرونده مقاله
پژوهشگران با استفاده از دادههایی (data) که از ویژگیهای مختلف حیوانات و محیط آنها به دست میآورند، میتوانند به تفسیر و تحلیل مشکلات و بیماریهای دامی بپردازند. تجزیه و تحلیل دادههای مرتبط با پژوهشهای دامپزشکی نقش کلیدی در کشف ارتباطهای موجود در این پژوهشها را دار چکیده کامل
پژوهشگران با استفاده از دادههایی (data) که از ویژگیهای مختلف حیوانات و محیط آنها به دست میآورند، میتوانند به تفسیر و تحلیل مشکلات و بیماریهای دامی بپردازند. تجزیه و تحلیل دادههای مرتبط با پژوهشهای دامپزشکی نقش کلیدی در کشف ارتباطهای موجود در این پژوهشها را دارد. تفسیر این دادهها در نهایت منجر به نتیجهگیری و کشف الگوهای پیچیده میشود. برای تشخیص و کشف این ارتباطها بهویژه در حوزهی دامپزشکی که به تنوع زیستی و طیفی از گونهها شاخص است، به روشهای آماری قوی و دقیق نیاز دارد. برای استنباط در مورد علیت بیماری یا فرضیهی یک پژوهشگر، دادهها باید دستهبندی شود و که هدف از آن رسیدن به این تصمیم است که آیا گروهها از نظر آماری تفاوت دارند یا خیر؟ در نهایت با استفاده از یک آزمون آماری مناسب فرضیهی پژوهش رد یا قبول میشود و در نهایت تفسیرهای لازم صورت میگیرد. پژوهشگر میتواند تصمیم بگیرد که چه دادههایی و به چه صورت باید جمعآوری بشوند. در عمل در این حالت دست پژوهشگر باز است و میتوانند به بهترین شکل ممکن تصمیمگیری بکند، اما اغلب جمعآوری داده بهصورت آیندهنگر پرهزینه و زمانبر است. حالت دیگر پژوهشهای گذشتهنگر هستند، که اغلب از دادههایی که توسط دامپزشکان از کشتارگاهها، آزمایشگاهها، کلینیکها، مراکز مایهکوبی و ... یا از سازمانها و نهادهای دیگر جمعآوری شده است.
با استفاده از کتابهای مرجع و مقالات مفاهیم اولیه بهطور کامل بسط داده شد. در این مقاله طیف وسیعی از تکنیکهای آماری مورد استفاده در پژوهشهای دامپزشکی بررسی شد. در ابتدا به نرمالسازی دادهها، سپس به آزمون فرضیه و آزمونهای پارامتریک و ناپارامتریک، آزمونهای همبستگی و رگرسیون و در انتها به روایی و پایایی پرداخته شد. این قابلیتها و آزمونهای آماری در کشف ارتباطهای زیستی در گونهها مؤثر است. این مقاله مروری میتواند به عنوان یک راهنمای جامع برای پژوهشگران و متخصصان حوزههای مختلف علوم دامپزشکی عمل میکند و بینشهایی را در مورد کاربرد درست تحلیلهای آماری ارائه میدهد. با توجه به پیچیدگیهای برخی از دادههای دامپزشکی، استفاده درست از نرمافزارها و آزمونهای آماری در نهایت ارتقای کیفیت و قابلیت اطمینان پژوهشها در دامپزشکی است.
پرونده مقاله
افزایش جمعیت و نیاز به تأمین مواد غدایی، اهمیت بهداشت دام و فعالیتهای دامپزشکی را بیش از هر زمان دیگر در امنیت غدایی و توسعه کشور مطرح نموده است. در این مقاله که فعالیتهای دامپزشکی در حوزه دامهای مولد غذا مورد توجه قرار میگیرد، مفاهیم نیاز، عرضه و تقاضا تعریف و روش چکیده کامل
افزایش جمعیت و نیاز به تأمین مواد غدایی، اهمیت بهداشت دام و فعالیتهای دامپزشکی را بیش از هر زمان دیگر در امنیت غدایی و توسعه کشور مطرح نموده است. در این مقاله که فعالیتهای دامپزشکی در حوزه دامهای مولد غذا مورد توجه قرار میگیرد، مفاهیم نیاز، عرضه و تقاضا تعریف و روشهای تعیین و اولویتهای نیازهای بهداشتی در جمعیت دامی کشور ارائه شده است. در زمینه مشکلات موجود در تعیین اولویتها نیز نکات مهمی همچون آمار جمعیت دامی، کمبود نیروی انسانی، تغییرات سریع مدیریتی، عوامل اقتصادی، ملاحظههای مدیریتِ، ساختار سنتی پروش دام، آموزش ناکافی تولیدکنندگان و مسئولان فنی- بهداشتی دامداریها، فقدان همکاریهای بینبخشی و حمایتهای لازم از سازمان دامپزشکی کشور، نبود اطلاعات کافی از بیماریها و وضعیت بهداشت دام در کشورهای همسایه بهویژه عراق و افغانستان و ضعف در سیستمهای قرنطینهای مرزی و بین استانی مورد توجه قرار گرفته است. همچنین عوامل مؤثر بر بهرهمندی از خدمات بهداشت دام نکاتی چون دسترسی به خدمات، احساس نیاز یا تقاضا، اطمینان از کیفیت، قیمت و هزینه خدمات و پوشش بیمه مورد اشاره قرار گرفته است.
از طرف دیگر، در دهههای اخیر موضوعهایی مانند تغییرات اقلیمی و آبوهوایی، تغییر قوانین و مقررات بینالمللی در رابطه با بهداشت دام و محیط زیست، محصولات تراریخته، بیوتروریسم و خشکسالی که هر کدام به شکلی بر سلامت و تولیدات دامی تأثیر میگذارد، ضرورت توجه به آیندهپژوهی را مطرح مینماید. آیندهپژوهی علمی است که کمک میکند که این تغییرات بهتر دیده شود و برای آنها آمادگی وجود داشته باشد.
پدیدار شدن برخی حیطههای جدید مانند هوش مصنوعی، پزشکی و دامپزشکی از راه دور (Telemedicine)، پزشکی و دامپزشکی شخصی (Personalized medicine)، پیدایش رباتها در پزشکی و دامپزشکی و ... از مواردی است که برای آمادگی بهتر در آینده باید به آنها توجه نمود. مجموع این موضوعها، باید ما را به این فکر وا دارد که چقدر برای آینده و این تغییرات آمادگی وجود دارد. پیشنهاد میشود در حیطههای مهم دامپزشکی همچون آموزش و پژوهش، ساختارهای دامپزشکی در سطوح ملی و بینالمللی و مشاغل مرتبط با دامپزشکی، در راستای آیندهنگاری و آیندهپژوهی تغییراتی صورت گیرد.
پرونده مقاله